DİL ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

 

• Dil araştırmalarında geçtiğimiz yüzyılın başından itibaren diğer bilim alanlarındaki gelişmelerle birlikte yeni yöntem ve tekniklere başvurulmuştur. Bunları analitik ve deneysel olarak iki bölümde ele almak mümkündür. Analitik yaklaşımlarda bir dilin konuşma seslerinin ya da bu seslerin metne aktarılmış biçimlerinin ses, yapı ve anlam bakımınlarından çözümlenmesi söz konusudur. Deneysel yaklaşımların ise ruh dil bilimi ve sinir dil bilimi gibi alanlarda sıklıkla kullanıldığı düşünülebilir.

 

• Dil Bilgisi Araştırmalarında Üç Temel Yaklaşım:
• 1) Karşılaştırmalı Dil Bilgisi: Bir dilin ya bir başka dil(ler)le ya kendi içinde ya da farklı lehçe ve ağızları arasınndaki ses, şekil, cümle, anlam bilgileri bakımından farklı ve benzer yönlerini inceleyen bilgi dalıdır. Örneğin Moğolca ile Türkçenin, Kırgızca ile Türkiye Türkçesinin, İstanbul yöresi ağızları ile Kütahya yöresi ağızlarının karşılaştırılması gibi.
• 2) Tarihsel Dil Bilgisi: Bir dilin ya kendi içinde ya da farklı lehçe ve ağızlarıyla tarihsel süreç içindeki dil bilgisel değişim ve gelişimlerini inceleyen bilgi dalıdır. Örneğin Doğu Türkçesindeki kelime başındaki K ve T'lerin Batı Türkçesinde G ve D olması (kelmek>gelmek, tuman>duman gibi.)
• 3) Betimlemeli Dil Bilgisi : Bir dilin ya kendi içinde ya da farklı lehçe ve ağızlarında belirli bir zaman dilimi içindeki durumunu inceleyen bilgi dalıdır. Örneğin ölçünlü (standart) Türkiye Türkçesinde durum eki +DA'nın dörtte bir kesir sayı ifadesinde kullanılması gibi.