Genel Dil Bilimi Dersi Çoktan Seçmeli Soruları-Kuramlar-Prof.Dr. Caner Kerimoğlu'nun Genel Dilbilime Giriş kitabı kullanılmıştır.
JQuiz Instructions
Aşağıdaki dil bilimcilerden hangisi Yapısalcılık'ın temsilcilerinden DEĞİLDİR?
Andre Martinet
Franz Boas
Edward Sapir
M A. K. Halliday
Lucien Tesniere
Aşağıdakilerden hangisi Amerikan Yapısalcılık'ının temsilcilerinden biri DEĞİLDİR?
Noam Chomsky
Franz Boas
Leonard Bloomfield
Edward Sapir
Zellig Harris
Aşağıdakilerden hangisi Ferdinand de Saussure'ün temel kavramlarından biri DEĞİLDİR?
eş zamanlılık
ses birimi
gösterge
dizge (sistem)
töz
Dilin sosyal gelişmeyle birlikte ele alınmasını savunan dil bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
Lucien Tesniere
Roman Jakobson
Antoine Meillet
Andre Martinet
Louis Hjelmslev
"Bu okul dili betimlemekle yetinmez. Bu ögelerin dildeki yerini sorgular. Çeşitli ögelerin hangi işlevleri yerine getirdiğini önemser. Özellikle ses birimi (phoneme) kuramına dayanan ses bilimi (phonology) alanının kurulmasına öncülük etmiştir."
Yukarıdaki alıntıya göre bu dil bilimi okulu aşağıdakilerden hangisidir?
Cenevre Okulu
Prag Okulu
Londra Okulu
Kopenhag Okulu
Fransız İşlevselciliği
"Glosematik kuramı mantıksal-matematiksel bir dil kuramıdır. Varsayımsal-tümdengelimli bir kuram olmakta birlikte deneysel (ampirik) bir niteliği de vardır. Ancak deneyselliği, verilerden yola çıkmatdan kaynaklanmaz. Verilerden bağımsız ön kabullerle kuram oluşturulmuştur ancak bu ön kabullerin bazıları denenebilecek niteliktedir. Bu yönüyle klasik bir deneysel kuram değildir."
Bu özellikler hangi dil bilimi okuluna aittir?
Prag Okulu
Cenevre Okulu
Londra Okulu
Fransız İşlevselcliği
Kopenhag Okulu
"Önceden bir kabulden hareketle dile dair çıkarımlar yapılmamalıdır. Öncelikle dil ögeleri incelenmeli, sonuçlar değerlendirilmeli, buna göre dilin genel yapısıyla ilgili görüş bildirilmelidir. Ona göre bir dil anlayışı, önce bir teori ortaya atıp onu kanıtlamaya çalışmamalı, önce dilleri incelemeli daha sonra elde ettiği verilere dayanarak bir teori geliştirmelidir." diyen dil bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
Gustave Guillaume
John Rupert Firth
Noam Chomsky
Andre Martinet
Nikolay Trubetskoy
"Sözdizimi kuramı daha ayrıntılı ve evrensel nitelikler taşır. Tüm dünya dillerine uygulanabilir. Bağımlılık Dilbilgisi anlayışının kurucusu olarak bilinir. Sözdizimsel işlev kavramı özel önem verdiği kavramlardandır. Yapı ve anlam arasında karşıtlık kurar."
Bu görüşler hangi dil bilimciye aittir?
Gustave Guillaume
John Rupert Firth
Lucien Tesniere
Andre Martinet
Charles Bally
"Dilde sesbilgisel olarak çok sistemlilik (polisystemicity) bulunur. Bir dil kendi fonetik sistemi yanında diğer dillerden ödünçlediği sözcüklerin getirdiği başka fonetik sistemleri de içerir. Örneğin Arapça ve Farsça sözcüklerdeki uzunluklar Türkiye Türkçesindeki ses dizgesinin dışında farklı bir dizge içinde ele alınabilir."
Bu görüş aşağıdaki dil bilimcilerden hangisine aittir?
Bronislaw Malinowski
Gustave Guillaume
John Rupert Firth
Andre Martinet
Lucien Tesniere
"Dil gözlemlenebilecek bir veri değil, soyut bir dizgedir. Bu şekilde dilin anlaşılmasında deney ve gözlem yeterli değildir. Mantıksal incelemeleri önemser. O, dili durağan bir olgu olarak görmez. Ona göre dil bir aktivitedir. Söylemin ölçüsüdür. Hareket ve zaman kavramları dil anlayışında merkezi yeri tutar. Her şeyden önce dış yapıda görülen dil olgularıyla yetinmemesi ve dilin iç yapısını merkeze alması öncü görüşlerindendir."
Bu görüşler hangi dil bilimciye aittir?
John Rupert Firth
Roman Jakobson
Lucien Tesniere
Andre Martinet
Gustave Guillaume
"Araştırdığı toplulukların yalnızca dilleriyle ilgilenmemiş, kültürlerini de çok yönlü incelemiştir. Kültür, dil ve ırk arasında karşılıklı ilişki olması gerektiğine inanmamıştır. Dil ve kültürdeki değişikliklerin kanla ilgisi yoktur. Dil değişimlerini kültür ve ırktan bağımsız olarak görmüştür."
Yukarıdaki görüşler aşağıdaki dil bilimcilerinden hangisine aittir?
Leonard Bloomfield
Edward Sapir
Andre Martinet
Franz Boas
Louis Hjelmslev
"Bir dilin dilbilgisel yapısı o dilin kullancılarının dünyayı algılamalarını etkiler. Yani dil ve kullanıcıların algısı, anlayışı arasında doğrudan bir ilişki vadır ve dilden yola çıkarak o dilin kullanıcılarının düşünce yapıları anlaşılabilir." düşüncesini hangi iki dil bilimci benimsemiştir?
Andre Martinet-Lucien Tesniere
Benjamin Lee Whorf-Edward Sapir
Zellig Harris-Noam Chomsky
Hans Uldall-Louis Hjelmslev
John Rupert Firth-Sydney Allen
"Boas'ın toplumu önemseyen dil anlayışyla, Sapir'in mantığı öne çıkaran görüşlerini reddeder ve daha biçimci diyebileceğimiz mekanik bir dil anlayışını savunur. Anlamı dışlar, biçim analizini önemser. Biçimin anlamı yansıttığını düşünür. Buna göre biçim incelendiğinde anlam da incelenmiş olur." görüşleri hangi dil bilimciye aittir?
Noam Chomsky
Andre Martinet
M.A.K. Halliday
Leonard Bloomfield
John Ruport Firth
"Betimlemeli dilbilimin ilk amacının dil ögelerinin dağılımını incelemek olduğunu savunur. Sözdizimini önemser. Dağılım kavramını merkeze alır. Onun ortaya koyduğu Dağılımcılığa göre her dilin yapısı deneysel yöntemlerle, ki bunlara keşif prosedürleri denir, açıklanabilir. Bu tür uygulamaların yapılabilmesi için sözce veya söylem, bütünce veya örnek ihtiyacının varlığını vurgular." görüşleri hangi dil bilimciye aittir?
Leonard Bloomfield
Zellig Harris
Noam Chomsky
Franz Boas
Edward Sapir
"Kuramı varsayımsal ve tümdengelimli bir nitelik sergiler. Sözdizimini merkeze alarak insanın dili nasıl kullandığının matematiksel temellerini bulmayı hedefler. Dili betimlemekle yetinmeyi doğru bulmaz. Bu ilk aşamadır. İkinci aşama dilin ögeleri arasındaki ilişkileriyle ve beyindeki üretilme süreciyle birlikte anlaşılması, açıklanmasıdır. Dillerin evrensel özellikler taşıdığı düşüncesine dayanan geleneğin son ve en önemli temsilcisidir."
Bu düşünceler hangi dil bilimciye aittir?
Leonard Bloomfield
Franz Boas
Zellig Harris
Edward Sapir
Noam Chomsky
Aşağıdakilerden hangisi Noam Chomsky'nin kuramının başlangıçtaki kabullerinden biri DEĞİLDİR?
İnsan dil yetisiyle doğar. Yeryüzündeki tüm insan topluluklarında dil olduğuna göre, insan dil yeteneğini doğuştan getirmektedir. Her insan doğumuyla bir dilbilgisi mekanizmasına sahip olur. Bu mekanizma tüm insanlarda aynıdır, evrenseldir.
Her dilbilimsel biçim değişmez ve özel bir anlama sahiptir. Eğer biçimler sesbirimsel olarak farklı ise, onların anlamları da farklıdır.
Tüm dillerin bağlı olduğu evrensel bir dilbilgisi esastır. Aslolan bu dilbilgisidir. Evrensel dilbilgisi tüm dünya dillerindeki kuralları içerir ve dönüşümler yoluyla insanların yeni cümleler üretmesini olanaklı kılar.
Dil cümlelerden oluşan bir yapıdır ve diller sınırlı sayıda öge kullanarak sınırsız sayıda cümle üretebilir.
Tüm diller eşittir. Daha üstün dil yoktur. Her dil her düşünceyi karşılayabilir.
Aşağıdakilerdan hangisi Noam Chomsky'nin zaman içinde geliştirdiği modellerden biri DEĞİLDİR?
1981-Yönetme ve Bağlama Kuramı-Lectures on Goverment and Binding
1990-Yetinmeci Program-A Minimalist Program of Linguistic (1993), The Minimalist Program (1995)
Aşağadakilerden hangisi Noam Chomsky'nin kavramlarından biri DEĞİLDİR?
edinç
edim
biçimbirim
derin yapı
yüzey yapı
Aşağıdaki cümlelerden hangisi kabul edilemez-dilbilgisel-anlamsız bir örnektir?
Ali anlayışlı bir bisikletle havaalanına indi.
Gökhan iner yapı gider gibi oldu.
Ahmet yeni aracıyla trafiğe çıktı.
Atletizm yarışmasında ipi göğüsleyen Veli oldu.
En çalışkan öğrencilerden biriydi, Hüseyin.
"Noam Chomsky'ye göre ..... yapı ikincildir. Aslolan zihindeki soyut anlamsal bileşini oluşturan ....... yapıdır. ..... yapı, dönüşümler yoluyla farklı ..... yapılara dönüştürülebilir. Yani .... yapıda farklı olan sözdizimsel yapılar .... yapıda aynı olabilir."
Bu cümledeki boşluklara sırasıyla hangi sözcükler getirilebilir?
derin-yüzey-derin-yüzey-yüzey--derin
yüzey-derin-derin-derin-yüzey-yüzey
yüzey-yüzey-derin-yüzey-derin-derin
yüzey-derin-derin-yüzey-yüzey-derin
derin-yüzey-derin-yüzey-yüzey-derin
I. Varlıklar ile adlar arasında doğal bir uyuşmanın olduğunu savunur. II. Sözcükler ile anlamlar arasında bir bağ olmadığını, insanlar arasındaki uzlaşımlar sonucu sözcüklerin kullanıldığını savunur. III. Dilin düzenli olduğunu, belli kuralları olduğunu savunur. IV. Dilde pekçok düzensizlik olduğunu savunur.
Yukarıda numaralandırılmış düşünceler aşağıdakilerden hangisinde doğru sıralanmıştır?
“Port Royal Okulu gibi tüm dillerin evrensel özellikleri paylaştığına inanmış, dilin yapısının kulananın düşüncesini belirlediğini ileri sürmüştür. Dil bilimi tarihindeki en büyük katkısı belki de dünya dilleri için yaptığı sınıflandırmadır. Bazı dillerin üstün olduğunu da ifade eder.” bilgiler hangi dil bilimciye aittir?
A. Schleicher
Franz Bopp
J. Schimdt
H. von Humboldt
Jacob Grimm
“Botanik ve felsefeye ilgisi vardır. Dillerin birden ayrılmadığını, önce lehçeleşme süreçlerinin incelenmesi gerektiğini ifade eder. Diller için yapılan aile ağacı çizimlerinin ilk örneklerinin sahibidir. Dili Darwinist bir yaklaşımla canlı bir organizma olarak değerlendirir. İlk Hint-Avrupa dilini mükemmel dil olarak görür.”
Bu bilgiler hangi dil bilimciye aittir?
Franz Bopp
A. Schleicher
J. Schimdt
Jacob Grimm
H. von Humboldt
“Noam Chomsky’nin çizdiği üretken dil bilgisi çerçevesinin bir ürünü olarak görülür. Ancak Chomsky’nin psikolojiyle kurduğu yakınlığı reddeder. O da dilin evrensel görünüşleriyle ilgilidir, psikolojiden çok dilin yapısına odaklanır. İnsanın dil bilimsel bilgisine dair bir varsayımı yoktur.”
Bu özellikler hangi dil bilgisi kuramına aittir?
Durum Dil Bilgisi
Baş Sürümlü Öbek Yapı Dil Bilgisi
Bağıntısal Dil Bilgisi
Eş Bağ Dil Bilgisi
Genelleştirilmiş Öbek Yapı Dil Bilgisi
“Merkeze söz dizimini koyar ve cümleyi de yükleme göre belirlenen anlamsal roller yönünden inceler. Özne ve nesne kavramlarına yeni kategoriler ekleyerek cümledeki rollerin sayısını artırır.”
Baş Sürümlü Öbek Yapı Dil Bilgisi
Durum Dil Bilgisi
Genelleştirilmiş Öbek Yapı Dil Bilgisi
Eş Bağ Dil Bilgisi
Bağıntısal Dil Bilgisi
“Dil kullanımı işlevseldir. Dilin işlevi anlamlar üretmektedir. Bu anlamlar sosyal ve kültürel bağlamlardan etkilenir. Dili kullanma süreci, seçerek anlam üretmeye dayanan gösterge bilimsel bir süreçtir. Kurama göre dil anlam ve işlev temelli ele alınır. Bu bakımdan biçimsel ve söz dizimsel kuramlardan ayrılır.”
Bu özellikler hangi dil bilgisi kuramına aittir?
Bağımlılık Dil Bilgisi
İşlemci Dil Bilgisi
Sözcük Dil Bilgisi
Dizgeci İşlevsel Dil Bilgisi
Olasılık Dil Bilgisi
Aşağıdakilerden hangileri gösterge bilimi kuramcılarından DEĞİLDİR?
Ferdinand de Saussure-Charles Sanders Pierce
M.A.K Halliday-Leonard Bloomfield
Roman Jakobson-Vladimir Propp
Roland Barthes-Algirdas Julien Greimas
Mikhail Mihailoviç Bahtin-Jacques Derrida
“Sözedimleri (speech acts) kuramının temelini atan felsefecidir. Dilin betimlemek ve bildirmek dışında işlevleri de olduğunu ifade eder. Kuramının temelini oluşturan sınıflama düz sözedimi (locutionary act), edim sözedimi (illocutionary act) ve etki sözedimi (perlocutionary act) biçimindeki üçlü ayrımdır.”
Bu kuramı ortaya atan edim bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
John Austin
Roman Jakobson
John Searle
Umberto Eco
Charles Sanders Pierce
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Ses birimi anlam ayıran en küçük birimdir.
Ezgi cümleyle ilgili parça üstü ses birimidir.
Ton seslerin titreşim sayılarıyla ilgilidir.
Bir ses biriminin anlam ayırt eden yan şekilleri alt ses birimleridir.
Kan ve kaz sözcüklerindeki n ve z en küçük çift olarak adlandırılır.
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Biçim birimi daha küçük parçalara bölünemeyen dildeki anlamlı en küçük birimdir.
Kitap sözcüğü bağımsız biçim birimidir.
Türkçe +lIk eki bağımsız biçim birimidir.
Türkçe –mIş ekinin alt biçim birimleri –mış,-miş, -muş ve müş’tür.
Türkçe anneler bölünebilen biçim birimidir, Arapça evlad bölünümez biçim birimidir.
Sözcük sınıflandırmaları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Platon’a göre isim ve fiil, zamir, zarf
Jespersen’e göre adsıllar, sıfatlar, zamir, fiil, parçacıklar
Aristo’ya göre isim, fiil ve diğer sözcükler
Avrupa geleneği isim, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç, ünlem, fiil